Doğal belgelendirme sürecinde birçok aşama bulunuyor. Belge almak için birçok işlem basamaklarından geçmek gerekiyor. Bu doğal belgelendirme aşamalarının detayları ile birlikte ele alacağız.
Belgelendirme Başvuru Aşaması
Avrupa Birliği tarafından da onay verilen yeşil alanları ve doğal ürünleri belgelendirme uygulaması toplumun daha sağlıklı olması ve daha yeşil alanlara kavuşması için mecburi olması gerekiyor. Çevreye duyarlı kişilerin ürünlerin üzerinde yer alan işaret ve belgelendirme ifadelerine dikkat ederek o ürünü seçtiği ve aldığı görülüyor. Bazı tüketiciler de bu konuda daha bilinçli hareket ederek ürünün toplanma aşamasından başlayıp tezgâhlara geliş aşamasına kadar olan süreci de bilmek istiyor.
Doğal Ürün Standardı Eko-Etiket tüzüğü esas alınarak düzenlenmiştir. Ürünlerin üzerinde görülen bu etiket ürünün çevreye saygılı olduğunu göstermektedir. Ülkemizde bu sürecin başında olan kurum Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da Çevre Yönetim Sistemi ve Çevre Etiketi Şube Müdürlüğünü bu konu için görevlendirmiştir.
Belgelendirme sürecinin başvuru aşamasında bazı imalatçı firmalar, toptancı firmalar ve hizmet sağlayıcı firmalar Eko-etiket için başvuru yapmaktadır. Bu başvurular dikkate alınıp ayrı ayrı incelenerek belli başlı kriterlere uygunsa işleme alınmaktadır.
Belgelendirme Sözleşme Aşaması
Firmaların belge başvurusu yaptıktan sonra ön talep aşamasında herhangi bir olumsuz durum bulunmamışsa firmalar ile sözleşme yapılmaktadır. Eko-etiket başvurusu yapan firmalarda ISO 4001 Standartlarına uygun haller görülmüşse belgelendirme aşamaları oldukça kolay olmaktadır.
Belgelendirme başvuru aşaması geçilip sözleşme kısmı da bitirildiyse belgelendirme çalışmalarının sisteme alınması başlamaktadır. Sözleşme yapılan firmalardan belgeler için gerekli olan firma ile alakalı belgeler, beyanlar, test sonuçları ve benzeri bilgiler istenecektir. Bu bilgilere sahip olunduktan sonra ön değerlendirme yapılarak kesin görüş almak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilip bakanlığın onayına sunulacaktır.
Belgelendirme Numune Kabul Aşaması
Başvurularını yapıp, sözleşmelerini gerçekleştiren firmalar ön değerlendirmeden geçerse kendi ürünleri ile alakalı test ve analiz yapmak adına numune istenecektir. Belgelendirme talep eden firmalara belge veren kuruluş numuneleri nasıl vereceği ve nasıl yapacağı hakkında daha önceden bilgiler vermektedir. Firmalardan alınan numuneler yetkili laboratuvarlarda usulüne ve yönetmeliğe uygun olarak test edilir ve sonuçların analizi tekrar değerlendirme yapması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilir. Daha sonra bakanlıktan alınan değerlendirme raporu sonucuna göre firmaya cevap verilir. Olumlu ise bir sonraki aşama için belge isteyen firma davet edilir.
Belgelendirme Test Aşaması
Bütün başvuru, sözleşme ve numune aşamalarını tamamlayan firmanın numuneleri test edilir. Test ve analiz aşamalarını isterse kendi yaptırabilir ya da belge veren firma da belge talep eden firmanın testlerini işleme alabilir. Yalnız burada dikkate alınması gereken iki husus vardır. Bunlardan birincisi hangi testlerin yapılacağı diğeri ise bu testlerin nerede yapılacağıdır. Bu konularda belge veren firma diğer firmaya bütün bilgileri beyan etmektedir.
Firmalardan ürünleri hakkında test yapma amacı ürünlerinin hammadde yapısından, üretilmesine, tüketilmesi ve diğer yaşam döngülerine kadar çevreye karşı zararı olup olmadığını belirlemektir. Test sonuçlarının analizi için tekrar Çevre ve Şehircilik Bakanlığından onay alındıktan sonra belge onay süreci için diğer aşama başlatılır.
Belgelendirme Onay Aşaması
Belge talep eden firma test aşaması da bittikten sonra diğer onay aşaması için biraz beklemek zorunda kalabilir. Bakanlık onayı bazı durumlarda 3 ayı bulabilmektedir. Çünkü her firmanın ürününün doğallığı başka bir firmanın ürünü ile aynı olmayabilir. X firması doğal gıda ürünleri için belge başvurusu yaparken başka bir Y firması doğal tekstil ürünleri için belge talep edebilir. Tekstil ürünleri düşünüldüğü vakit kumaşların analizi çevreye olan duyarlılığı için test sürecinin uzun sürmesi diğer ürünlere kıyasla uzun bir mesai gerektirebilir.
Bakanlık onayını alan firmaya kısa bir süre içerisinde tescilli, onaylı belgeleri teslim edilmektedir. Belgenin geçerlilik süreci 12 aydır.
